Het Kerkgebouw.
In 1639 leverde Arent van ’s-Gravesande als stadsarchitect van Leiden het eerste ontwerp voor de Marekerk.
Van ’s-Gravesande vroeg zijn leermeester Jacob van Campen om een oordeel, dat positief uitviel. Wel stelde deze enige wijzigingen voor, zoals het achterwege laten van vensters in de benedenzone, het aanbrengen van festoenen aan de koepeltamboer en de toevoeging van een zuilenportiek voor de ingangspartij aan de kant van de Mare.
Het daarop veranderde ontwerp diende als uitgangspunt voor de bouw. In 1649 kwam de Marekerk gereed en werd op 3 oktober van dat jaar ingewijd. De kerk is een typisch voorbeeld van protestantse kerkbouw en één van de eersten in Holland die speciaal voor de protestantse dienst werd gebouwd.
De kerk is een achthoekige centraalbouw met een lage omgang. De uitgezwenkte steunberen verzorgen een mooie overgang tussen het hoge en lage deel van de kerk. Het zuilenportiek is niet uitgevoerd; in plaats hiervan is een zandstenen fronton naar ontwerp van Huybert Cornelisz. van Duyvenvlucht., zoon van de tadsmeestertimmerman, uit 1657 aangebracht. Het interieur wordt bepaald door Ionische zuilen in de benedenzone en Corinthische pilasters in de tamboer.
De preekstoel stamt uit 1649 en is gebaseerd op de preekstoel van de Nieuwe Kerk te Haarlem, die door Jacob Van Campen werd ontworpen. Onlangs is de preekstoel na een verzakking op een nieuw fundament geplaatst.
Het Orgel
Het orgel heeft een geschiedenis op zichzelf. Het bovendeel is oorspronkelijk afkomstig uit het koor van de Pieterskerk (te Leiden). Reeds in 1400 bevond zich namelijk in de Pieterskerk, behalve een groot, ook een klein orgel. De bekende orgelbouwer Jan van Covelens verrichtte in 1529 diverse werkzaamheden aan laatstgenoemd instrument. Er zijn aanwijzingen dat de orgelbouwer Pieter de Swart het orgel in 1566 stevig vernieuwde. In 1629 werd het orgel omgebouwd door Jan Jacobszn. van Lin. Rond 1680 verrichtte de orgelbouwer Van Duyschot omvangrijke werkzaamheden aan het instrument. Het orgel verhuisde in 1733 naar de Marekerk en werd in 1735 vergroot door de orgelbouwer Rudolph Garrels. Rond 1781 vond een vernieuwing en herstelling plaats door Hendrick Hess. Tussen 1869 en 1872 is het orgel weer verbouwd door de orgelbouwers N.A. Lohman en J. Schaaffeld. De laatse vergroting dateert van 1965 en is uitgevoerd door orgelbouwer D.A. Flentrop. Het orgel telt 29 stemmen, verdeeld over drie klavieren. De wapens op het orgel zijn van kerkmeesters uit 1733. Het orgel is onlangs grondig gerenoveerd.
Bron: www.marekerk.nl