Terug naar kaart

Het verhaal van Jacobus Cornelis Schouten


Jacobus wordt als vijfde kind van Jacobus Johannes Schouten en Cornelia Geertruida van Dam geboren op 22 oktober 1901 te Hatert, gemeente Nijmegen. In 1916 doet hij de opleiding Kunstuitoefening te Arnhem. Hij kreeg er les van Jacob Hendrik Geerings (tekenen) en Gijsbert Jacobs van den Hof (boetseren).
Waarna hij aan de slag gaat als kunstschilder en vormgever.

Het bijschrift bij dit schilderij is door Hans Kwaster op noggenblog geplaatst op juli 2018:
Ik ben er nog niet klaar mee.
Het is fascinerend om te zoeken naar iemand die zo lang geleefd en gewerkt heeft als kunstschilder. Maar ook frustrerend omdat er over hem bijna niets te vinden is.
Gelukkig kwam ik er achter, zoals ik eerder meldde, dat er op 9 november 2015 bij Het Notarishuis in Arnhem een schilderij van hem is geveild. Een vriendelijke medewerker van het veilinghuis stuurde mij enkele foto’s van het schilderij:
Woeste Zee, olie/doek, 48,5 × 48.5 cm , gesigneerd en gedateerd 1931.
Ik vermoed dat het ooit gehangen heeft op de tentoonstelling bij Kleijkamp waarvan sprake was in mijn vorige post over Schouten.
Hoewel het acht jaar later is ontstaan dan het werk dat ik onlangs heb schoongemaakt en de signatuur onvergelijkbaar anders is aangebracht (In 1931 is het bijna onleesbaar.), staat voor mij vast dat het dezelfde schilder is. Het latere werk is gedurfder en kleurrijker dan dat uit 1923. Toch zie je in beide schilderijen de gedrevenheid van de maker er van af. Daarom is het wonderlijk dat ik verder bijna niets over hem te weten kom. De RKD vermeldt slechts zijn omzwervingen van Nijmegenaar Arnhem, Antwerpen, Brussel, Parijs, Den Haag en Zoetermeer.
Van zijn verblijf in Den Haag, 1928-1940, weet ik inmiddels waar hij gewoond heeft: Irisstraat, Eschdoornstraat, Fahrenheitstraat, Anemoonstraat, Mallenden, Burgemeester Waldeckstraat (Loosduinen) en Fultonstraat. Steeds staat hij ingeschreven als kunstschilder. Misschien is de onleesbaarheid van zijn signatuur de reden dat het zoeken naar zijn latere werk ondoenlijk is.


Dit is het vierde schilderij van Jac. Schouten dat ik heb kunnen traceren (in 2019).

Ik werd naar aanleiding van mijn blog benaderd door de beheerder van de website www.dutch-arts.com, een site met afbeeldingen van een collectie van bijna 600 werken van het segment “outsider” (kunst van makers die niet tot de Kunst worden gerekend, van goedwillende amateur tot miskend genie). Dankzij hem kan ik nu dit schilderij laten zien.
Jacobus Cornelis Schouten (1901-1986) is in zijn collectie eigenlijk toch een vreemde eend. Zijn werk is tussen 1933 en 1945 regelmatig goed besproken in de pers, al concludeer ik uit het feit, dat zijn werk vrijwel nooit op de markt verschijnt, dat hij maar zelden iets verkocht. In 1956 is er een afwijzing voor steun uit de BKR waaruit blijkt dat bij hem de nood hoog aan de man is. Ik vermoed dat hij daarna het palet aan de wilgen heeft gehangen. Zie mijn boek: Wildeman en de Kritiek (nog in voorbereiding).

Bovenstaand schilderij is gesigneerd in 1952 (met de achterkant van de kwast in de natte verf gekrast), het meet 60×50 cm en is met olieverf geschilderd op grof linnen.
Net als zijn “Zeegezicht” is het wild geschilderd. De vormen en kleuren zijn onbestemd en zeker niet bedoeld om te charmeren. Het toont ons een bewolkte herfstdag in de duinen. De verspreide bomen en struiken staan volkomen willekeurig in de compositie en alleen de lichte vlek tussen de wolken zuigt je het landschap binnen. De bruine en grijze kleuren getuigen van de mistroostigheid van de maker, die naar ik vermoed zeker geen pose was.

Het schilderij 'zeegezicht' uit 1923.

Schouten beschouwde zichzelf als een expressionist (zie zijn brief aan Edy de Wilde van 1952 – Van Abbemuseum), daarom is het begrijpelijk dat iemand het schilderij aan de achterzijde in potlood betitelde als “Bergense School” hoewel die stroming zo’n 25 jaar eerder te dateren is. In zijn tijd (1933-1940) werd Schouten, hoewel opgeleid in Arnhem en werkend in Den Haag, voornamelijk gelinkt aan Constant Permeke en de Latemse School of wel het Vlaamse Expressionisme.
Het bijschrift bij dit schilderij is door Hans Kwaster op noggenblog geplaatst in juli 2018:
"Ik ben er nog niet klaar mee."


Bronnen:
rkd.nl
noggenblog