Terug naar kaart

Het verhaal van Chiao Cher Fu

Illustratie uit wikipedia.nl, lemma Zhejiang. Chiao, werd op 19 oktober 1913 geboren in de Chinese provincie Chekiang (Zhejiang) gelegen aan de Oost-Chinese zee. Over zijn jeugd in China is niets bekend, ook niet over wat hem bewoog om naar het verre Europa te verhuizen. Zelfs het jaar waarin hij in Nederland arriveerde is niet meer precies vast te stellen.

Wel is bekend dat hij zich omstreeks 1938 in Leiden vestigde. Hij dreef daar op de markt handel in textiel en zelf gemaakte stropdassen. Ook verkocht hij wel eens maaltijden en loempia's, die hij vooral voor eigen gebruik bereidde, aan collega marktventers. Ook "teng-teng", een soort pindakoekjes kon hij regelmatig aan hen kwijt. De vraag naar zijn gerechten was soms zo groot dat deze verkoop een belangrijke bron van neveninkomsten voor hem vormde.
Na zijn huwelijk met Susanna Schouten in juni 1944, en na de Tweede Wereldoorlog vormde de verkoop van loempia's en voorbereide maaltijden een steeds groter deel van zijn omzet.
Het toenemende aantal studenten in de stad en de komst van mensen uit Nederlandsch Oost-Indiƫ lagen mede ten grondslag aan de grotere vraag naar dit soort produkten.
In die jaren verzorgde Suze in een kraampje op de Vismarkt de verkoop van de door Chiao bereidde Chinees-Indische maaltijden en loempia's. Een handel die er toe leidde dat zijn verkoop van textiel op de achtergrond geraakte. De verkoop van deze maaltijden nam in de loop der tijd steeds grotere vormen aan. Zo groot zelfs, dat zij besloten om een deel van hun woonhuis op de Oude Rijn 15 in te richten als restaurant.
Advertentie uit het Leidsch Dagblad van 29 september 1950. Overigens niet het eerste Chinese restaurant in Leiden, dat was Kwantung, toen nog in de Janvossensteeg en tegenwoordig op de Beestenmarkt gevestigd. als naam van het restaurant werd gekozen voor "Akademia", vooral ingegeven door het grote aantal studenten waardoor het, naast mensen uit het voormalig Nederlands Indiƫ, werd bezocht.
Doordat aan hen ook de mogelijkheid werd geboden om gerechten mee naar huis te nemen werd het wel de eerste "afhaal-chinees" in Leiden.
Advertentie uit de Nieuwe Leidsche Courant van 10 mei 1963. In de periode 1944-1963, waarin ook hun drie kinderen, Fuyo, Wong-cha en Wong-Si, werden geboren veranderde weinig aan de boven beschreven situatie. Daarna ging het echter snel. De nieuwe indeling van de warenmarkt dwong hen ertoe hun standplaats op de Vismarkt te verruilen voor een op de Hoogstraat. Eerst nog met hun kraam, maar enkele jaren later in een van de delen van de door de gemeente gebouwde markthal, die door de Leidenaars al gauw de "Blauwe Tram" werd genoemd. Dat laatste was ontleend aan kleur van de op een tramrijtuig lijkende constructie waarin de verkoopplaatsen waren aangebracht.

Daarnaast was er steeds grotere toeloop van klanten in het restaurant, met de stijging van de levensstandaard gingen steeds meer mensen buitenshuis eten. De huiskamersetting die kenmerkend was voor "Akademia" kon deze toeloop echter niet aan. Het deed de behoefte aan meer ruimte, een groter restaurant, toenemen.
Nieuwjaarsadvertentie uit de Nieuwe Leidsche Courant van 31 december 1966. Chiao en Suze kochten daartoe in 1966 het pand aan de Stationsweg 7-9 waar eerder restaurant Ruteck's was gevestigd.
Onder de naam "Het verre Oosten" werden daar tot in 1988 vele klanten bediend. Wat de oorzaak er van is, is nog onbekend. Was het hun leeftijd, het vele werk of een teruglopende belangstelling of speelde het inmiddels (te) grote aanbod van gelijkwaardige restaurants een rol? Misschien was het zelfs een combinatie van deze mogelijkheden. Maar wat er ook speelde, in de loop van het jaar 1988 besloten Chiao en Suze hun beide restaurants te sluiten en zich toe te leggen op de verkoop via hun marktkraam.
Artikel uit de Nieuwe Leidsche Courant van 17 augustus 1964. Bijna had Chiao deze ontwikkeling niet meer mee gemaakt.
Op 16 augustus 1964 was hij bij Katwijk achter een bal aangegaan die de zee in dreef. Hij kon echter niet zwemmen en raakte daardoor in problemen toen hij in dieper water terecht kwam. Een Duitse badgast slaagde er in om hem naar het strand te brengen waar onmiddelijk mond-op-mond beademing werd toegepast. Dat gebeeurde door de uit Zwammerdam afkomstige heer Van Termey, voor wie deze redding van een Leidenaar al de tweede op die dag was. Na toediening van zuurstof door de politie werd hij op doktersadvies overgebracht naar het Academisch Ziekenhuis in Leiden.

Met de hulp van hun kinderen en kleinkinderen werd de verkoop van maaltijden in de marktraam voortgezet, die ook al in de voorgaande jaren, dit werk steeds meer van hen overnamen. Dat werd door hen volgehouden tot dat in 2004, door weer een nieuwe indeling van de warenmarkt en een renovatie van de Hoogstraat, tot sloop van da aldaar staande hal werd overgegaan. Omdat op dat moment geen alternatieve marktplaats voor hen beschikbaar was, is toen tot sluiting van de kraam overgegaan. Chiao heeft dit niet meer meegemaakt, hij was op 1 juli 2001 op een leeftijd van bijna 98 jaren overleden en Suze had zich tegen die tijd al min of meer uit de zaken terug getrokken.
Foto bij een artikel over de dreigende sluiting in het Leidsch Dagblad van 20-03-2004.


Bron:
Erfgoed Leiden en Omstreken, krantenarchief.