VERDWENEN STRAATNAMEN

Gebruikte afkortingen en verwijzingen:
* , een asterix achter een woord houdt in dat de betekenis van dat woord elders in dit overzicht (ook) wordt beschreven of voorkomt.

Geraadpleegde bronnen:
Erfgoed Leiden en Omstreken, straatnamenindex bonboeken.
Hofjes in Leiden, door Herman Kleibrink en Ruud Spruit.
Over de Leidse poorten en hun bewoners, Herman van Hooidonk en Kees Walle, in Leids Jaarboekje 2020, blz 69 e.v.
Steegh in, steegh uit, door Herman van Hooidonk.
Straatnamen in Leiden, Rudi van Maanen en Marijke Mooijaart.

Afbeeldingen, tenzij anders vermeld:
Erfgoed Leiden en Omstreken, beeldbank.

Direct naar: A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M en verder 

A

Aardappelmarkt, oude benaming van een deel van de Oude Singel bij de Oostdwarsgracht.

Achtergracht, algemene benaming voor een gracht, en de weg erlangs, die deel uitmaakte van de vestingwerken. Van buiten af naar binnen toe: de singel, de vest (muren en omwalling) en de achtergracht, vaak ook Binnenvestgracht* genoemd.
Specifiek gebruikt voor het nog resterende deel van één van deze grachten, de huidige Doelengracht en de 5e Binnenvestgracht, het voorste deel van de Witte Poort tot de Groenhazengracht heet nu Rembrandtstraat.
Zie ook: Marendorpse Achtergracht* en Sint Pieters Achtergracht*.


Achterste Doelsteeg, lag in het verlengde van de Doelensteeg, van de Doelengracht tot de Binnenvestgracht, nu het terrein van de Hortus, in de negentiende eeuw ook Doelensteeg geheten.

Achterste Kolfmakersteeg, ook Kolfmakersteeg of Kolfmakersveststeeg*, lag in het verlengde van de Kolfmakersteeg, nu verdwenen.

Achterste Koolstraat, ook Bolwerkstraat*, straat aan de Noordzijde van de Langegracht tot aan de Binnenvestgracht, thans Noorderstraat.

Achterste Narmstraat, het deel van de Narmstraat tussen de Kruisstraat en de Binnenvestgracht.

Achterste Rundersteeg, de huidige Noord-Rundersteeg tussen de Vollersgracht en de Janvossensteeg.

Achterste Sacksteeg, ook Zaksteeg, een voormalig steegje bij de Bethlehemsteeg* aan de noordzijde van de Langegracht.

Achterste Zandstraat, verdwenen steeg aan de noordzijde van de Langegracht, in het verlengde van de Lange of voorste Zandstraat*, in de 19e eeuw Korte Zandstraat* genaamd.

Aelwijn de Verwersteeg, steeg bij de Oude Rijn genoemd in 1469.

Aernt Rollantsteghe of Aerent Rollantsteeg,, zo werd de Sint Jorissteeg in de 15e eeuw ook wel genoemd. Toen woonde Arent Rollant er, hij was stadsbestuurder in de periode 1434-1456. Niet te verwarren met de Arend Roelandsteeg aan het Rapenburg.

Ajaxlaan, de huidige Nachtegaallaan.

Aloëlaan, van de Rijnsburgersingel tot aan de huidige Aloëlaan, thans Marislaan.

Ambachtstraat, na de oorlog verdwenen straat benoorden de Morssingel tussen de Van der Helmstraat* en Wagenstraat*.

Ammunitiehaven, Binnenvestgracht achter de Kaarsenmakerstraat.

Appelmanspoort, verdwenen gang van de Oosthavenstraat naar het westen, richting Oude Heerengracht.

Appelmarkt, benaming voor het deel van de Nieuwe Rijn tussen de Hooigracht en de Middelstegracht, officeel Gansoord* genaamd .

Arend Roelfssteeg, ook Arend van Rollensteeg of Arent van Rollantsteeg genoemd, nu Arend Roelandsteeg.

Arkegracht, ook Commandeursgracht, gedempt vóór 1634 later Arkepoort of Arkstraat genoemde, inmiddels verdwenen gang op het Rapenburcht tussen nrs. 116 en 118.
Over het ontstaan van deze naam zie het artikel van: S.J. Fockema Andreae in Leids Jaarboekje 1958 p. 66-72.

Arkepoort, ook Arkspoort, zie Arkegracht* ook Commandeursgracht*, gedempt vóór 1634 later Arkepoort of Arkstraat genoemde, inmiddels verdwenen gang op het Rapenburcht tussen nrs. 116 en 118.

Arkeveltspoort, verdwenen gang van de Korte Raamsteeg naar het zuiden, nu Raamsteeg 75.

Arkspoort, ook Arxpoort of Arkepoort, zie Arkegracht* ook Commandeursgracht*, gedempt vóór 1634 later Arkepoort of Arkstraat genoemde, inmiddels verdwenen gang op het Rapenburg tussen nrs. 116 en 118.

Arkstraat, zie Arkegracht* ook Commandeursgracht*, gedempt vóór 1634 later Arkepoort of Arkstraat genoemde, inmiddels verdwenen gang op het Rapenburg tussen nrs. 116 en 118.

Armstraat, nu Narmstraat.

B

Baanpoort, verdwenen gang van de Zijdgracht* naar het westen, in 1870 Zijdgracht nr. 21; later Korevaarstraat tussen nrs. 33 en 35.

Baatsteeg, in de zeventiende eeuw, tussen de Voorste Zandstraat* en de Oostdwarsgracht, nu Baatstraat.

Bachovensteeg, ook: Backovensteeg, Boekhovensteeg* (1457) en Cronenburgerstege* (1444) genoemd, de huidige Bakkersteeg tussen de Kaiserstraat en de Vliet.

Bakkersteeg, oorspronkelijk de verbinding tussen de Oude Rijn en de Haarlemmerstraat (Backersteegh), later de steeg die de noord-zuid verbinding vormde tussen de Oude Vest en de Oude Rijn, de huidige Pelikaanstraat. De naam Bakkersteeg is gewijzigd in 1903 en was ontleend aan een voor de aanleg van deze straat gekochte woning uit de erfenis van Pieter Adriaansz van der Werf genaamd de Pelicaen.
Niet te verwarren met de nog bestaande Bakkersteeg (de voormalige Bachovensteeg*) tussen de Kaiserstraat en de Vliet.

Barbarahof, het begin 20e eeuw volledig vervallen Sint Barbarahof was gelegen aan de Wielmakersteeg, een straat tussen het Levendaal en de Hogewoerd. Het is in 1615 gesticht door Jacob Aertsz Spruit en zijn vrouw, "St. Barbera hoofken ende heeft gesticht Jacob Arentsz. Spruyt ende Beatricx Huymens dr syn huisvrou ter eeren Godts". Op ongeveer dezelfde plek is nu een plein met dezelfde naam.


Barreveltsteeg, verdwenen steeg tussen de Stille Rijn en de Haarlemmerstraat, er resteert nog een doodlopende doorgang aan de Stille Rijn. De steeg is vernoemd naar Cornelis Adriaansz. van Berrevelt, die eigenaar was van enkele grote erven daar.

Bastiaan de Roysteeg, in de 17e-eeuw later Vest(e)steeg*, de huidige Hazewindsteeg.

Beestenmarkt, het gebied tussen de Noord Rundersteeg en de Zuid Rundersteeg, de markt is later verplaatst naar de Steenstraat, de huidige Beestenmarkt.

Bellepoort, verdwenen gang van de Uiterstegracht naar het oosten, ten noorden van de Groenesteeg.

Berckelstraat of Kuipersteeg, ook Berckelsteeg, Berkenstraatje (1849) of Berkensteeg (1850), nu Berkendaalstraatje.

Berkendaalstraatje, ook wel: 't slopje genaamd Berckendael, later: Danielspoort*; gang van het Levendaal naar het zuiden ter plaatse van de latere Oranjeboomstraat; niet te verwarren met het nog bestaande Berkendaalstraatje bij de Pieterskerkgracht.

Berkensteeg, ook Berckelsteeg, Berckelstraat en Berkenstraatje* (1849), nu Berkendaalstraatje aan de Langebrug.

Berkenstraatje, in 1849, ook Berckelsteeg, Berckelstraat en Berkensteeg*, nu Berkendaalstraatje aan de Langebrug.

Bethlehemshof, Dit hofje stond aan de noordzijde van de Langegracht naast de Bethlehemstraat of -steeg*, ten oosten avn de Huigstraat; later (1811) overgebracht naar en gecombineerd met het eveneens Doopsgezinde hofje de Hoeksteen op het Levendaal.

Bethlehemsteeg, ook wel Bethlehemstraat, verdwenen, gelegen hebbende naast het Bethlehemhofje* aan de noordzijde van de Langegracht ten oosten van de Huigstraat.

Bethlehempoort, zie Blansjaar- of Bethlehempoort*, gangbare benaming voor een niet meer bestaande zijstraat van de Langegracht.

Bikpoort, de zuidzijde van de Morsstraat tussen de Morspoort en de Smidssteeg.

Binnenlaan, zijstraat van de Herensingel, was gelegen in het gebied tussen de huidige Julianastraat en de Waldeck Pyrmontstraat.

Binnenvestgracht, in de 19e eeuw de benaming voor alle grachten gelegen achter de vestwallen rond de stad, de restanten heten nu 1e tot en met 5e Binnenvestgracht.

Binnenvestsloot, in de 17e eeuw de benaming voor de vestgracht tussen de Morspoort en de Rijnsburgerpoort, thans de -gedempte- 1e Binnenvestgracht.

Blansjaar- of Bethlehempoort , gangbare benaming voor een niet meer bestaande zijstraat van de Langegracht. De aan de noordzijde tussen de Oostdwarsgracht en het Huigstraatje gelegen en door een poort afgesloten Suzanna Klinkertstraat, de officiele naam van deze straat.

Blauwesteeg, ook Achtersteeg, verdwenen, was gelegen aan het einde van de Kaiserstraat langs de Witte Singel, het huidige Sterrewachtlaantje.

Bloemmarkt, vroegere naam van de huidige Boommarkt.

Bocht van Guinea, ook Bogt van Guinée, in onbruik geraakte naam voor het Pieterskerkhof gelegen tussen de Pieterskerkstraat en de Pieterskerkkoorsteeg.

Boekhovensteeg, in 1457, ook: Bachovensteeg* of Backovensteeg, eerder Cronenburgerstege* (1444) genoemd, de huidige Bakkersteeg tussen de Kaiserstraat en de Vliet.

Boerepoort, verdwenen dwarsgang van een zijsteegje van de Oostdwarsgracht tussen Langegracht en Binnenvestsloot.

Boerhaavestraat, naam van de Binnenvestgracht* van de Morspoort tot de Steenstraat nadat daar het Academisch Ziekenhuis, nu het Rijksmuseum voor Volkenkunde, was gebouwd. Na de verplaatsing in 1936 van het ziekenhuis naar de huidige plek aan de Rijnsburgerweg werd de naam gewijzigd in 1e Binnenvestgracht. Het standbeeld van Boerhaave, dat de ingang van het ziekenhuis markeerde, werd daarop verplaatst naar de Oegstgeesterlaan, welke werd omgedoopt naar Boerhaavelaan.

Boisestraat, (de Dwarsboise(n)straat heette ook wel Boise(n)straat) of Kromme Elleboogsteeg. Zie ook het artikel van W. Downer, 'De poort tussen de huizen Rapenburg 85 en 87, in Genealogische Bijdragen Leiden en Omgeving 5 (1990) AL 411-412. De straat is genoemd naar Pieter Hugensz de Boys, de eigenaar van het erf waarop de woningen werden gebouwd.

Bokkensteeg, Bokkenstraatje, thans en ook vroeger wel Maria Gijzensteeg. Genoemd naar Maria Gijsbrechtsdochter, weduwe van Pieter Corneliszoon, die hier rond 1600 woonde. Gelegen tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Vest

Bolwerkstraatje, ook Achterste Koolstraat*, straat aan de Noordzijde van de Langegracht tot aan de Binnenvestgracht, thans Noorderstraat.

Bo(o)mersteeg, de volksnaam voor het laatste deel van de Gortestraat, de huidige 3e Gortestraat.

Borresteeg (Bornsteeg), ook Cabbeljauwsteeg*, vroeger Oetgodsstege* of Oitgodsstege, de huidige Kabeljouwsteeg tussen de Breestraat en de Boommarkt.

Bostelbrugge, het Kort Rapenburg oostzijde tussen Boommarkt en Bostelbrug.

Boudijn Louwensoensteghe, zie Bouwelouwensteeg*, gelegen tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Vest.

Bouwenlouwensteeg, eerdere naam Boudijn Louwensoensteghe*, tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Vest, aan het einde van de steeg, op de vestwal, stond de Bouwenlouwentoren. De Korte Bouwenlouwensteeg, tussen de Haarlemmerstraat en de Van der Werfstraat, bestaat nog steeds, de Lange Bouwenlouwensteeg, het deel tot aan de Oude Vest is nu de iets westelijker gelegen Druckerstraat.

Boysenstraat, ook wel Boise(n)straat of Dwarsboise(n)straat, steeg van het Rapenburg naar het westen benoorden de Kolfmakerssteeg, tot aan de (evenals deze) verdwenen Boise(n)straat*.

Branderspoort, verdwenen gang van het Galgewater naar het zuiden ten oosten de Valkensteeg, Galgewater nr. 15.

Brandewijnsteeg, van de Mare naar het Vrouwenkerkhof, de vroegere naam van de Vrouwenkerkkoorstraat, de naam werd na verbreding van de steeg in 1922 gewijzigd.

Brechtenpoort, gang van het Levendaal naar het noorden ten westen van de Koenesteeg, tussen Levendaal 56 en 58, niet te verwarren met de Bregtenpoort*.

Bregtenpoort, eerder Verwerspoort* geheten, smalle steeg op de zuidzijde van het Levendaal nr. 31, niet te verwarren met de Brechtenpoort*.

Broertjesgracht, ook Cellebroersgracht*, na demping Kaiserstraat.

Bruggemanspoort, ook: Nieuwepoort* of Guldemanspoort*, gelegen aan de Lammermarkt nabij molen De Valk, onteigend voor de vergroting van de veemarkt bij Raaadsbesluit van 14 april 1904.

Buitenlaan, voormalige zijstraat van de Herensingel, ter plaatse van de huidige Waldeck Pyrmontstraat.

Burgpoort, ook wel Spanjaardspoort*, verdwenen gang van de Hooglandsekerkgracht tot achter het Heerenlogement

Buur(t)gracht, thans Emmastraat en Koolgracht van af de Oostdwarsgracht naar de Koolstraat, vroeger, in de 17e eeuw, doorlopend tot aan de Binnenvestgracht, waar momenteel de noordelijke helft van resteert als Brandewijnsgracht.

C

Cabbeljauwsteeg, ook Borresteeg* (Bornsteeg), vroeger Oetgodsstege* of oitgodsstege, de huidige Kabeljouwsteeg tussen de Breestraat en de Boommarkt.

Cammakersteeg, in 1581, in 1606 tot heden Dullebakkersteeg.

Capiteynspoort, niet meer bestaande gang van de Middelstegracht naar het westen ten zuiden van de Vleersteeg*.

Cathalijneveststeeg of Sint Catharinasteeg, oudere benaming van het in de Hortus opgegane verlengde van de Nonnensteeg ten westen van de Sint Pietersachtergracht*.

Cathrijn Jacobsdochterhofje, een voormalig hofje aan de noordzijde van de Zeegersteeg nrs. 3-17, in 1939 gesloopt en overgebracht naar nieuwbouw in de Kaarsenmakerstraat 2.

Cathrijn Maartensdochterhof, was gelegen ten oosten van de Zijdgracht* even ten zuiden van de huidige Cathrijnestraat, Zijdgracht nr. 26, in 1910 verplaatst naar Pasteurstraat 2A.


Cellebroersgracht, gracht tussen de Zoeterwoudse Singel en het Rapenburg, genoemd naar het daargelegen Cellebroeders klooster, na demping is de naam veranderd in Kaiserstraat. Deze straat is genoemd naar Frederik Kaiser, de sterrekundige die de Leidse Sterrenwacht liet bouwen (1860).

Claessteeg of Niclaessteeg, steeg tussen de Janvossensteeg en de Lange Mare, in 1389 nog naamloos, in 1414 Sint Niclaessteghe, in de 19e eeuw Klarasteeg*, de huidige Clarensteeg.

Claes Coman Gerrijtstege, de middeleeuwse naam (1439) van een steeg die liep van het Levendaal naar de Hogewoerd. Nu de Barbarasteeg waarvan in 1924 het zuidelijkste deel tussen het Levendaal en de Kaardesteeg is gesloopt ten behoeve van de aanleg van de Korevaarstraat.

Claes Dobbesteeg, Claes Douwensteeg of Lobbesteeg*, eerder Dirc van Banckensteeg*, verdwenen steeg van de Haarlemmerstraat naar de van der Werfstraat, gelegen tussen de Lege Werfstraat en de Duizenddraadsteeg.

Clarasteeg of Klarasteeg*, ook: Klaresteeg, de huidige Clarensteeg. Zie ook: Claessteeg*.

Clocksteeg, in de 16e eeuw, in de 17e eeuw Heksteeg* of Hekkenstraatje genoemd, later Dwarskorenbrugsteeg*, de huidige Dwars Koornbrugsteeg.

Coddesteeg, oude schrijfwijze voor Koddesteeg.

Colfmakersteeg, latere schrijfwijze Kolfmakersteeg, in combinatie met meerdere omschrijvingen. Zie ook: Achterste Kolfmakersteeg* en Meutjessteeg*.

Coman Betgenspoort, niet meer bestaande gang van de Hogewoerd naar de Nieuwe Rijn ten westen van de Kraaierstraat.

Coman Claessteeg, nog uitzoeken.

Commandeursgracht, ook Arkegracht*, zie daar, gedempt vóór 1634 later Arkepoort of Arkstraat genoemde, inmiddels verdwenen gang op het Rapenburcht tussen nrs. 116 en 118.

Commandeursteeg, vroeger de benaming voor het zuidwestelijk deel van de Scheepmakersteeg.

Crayenboshofje, genoemd naar de stichter Commarus van Krayenbosch, de echte naam is Sint Jacobshofje, gekozen naar de naam van zijn vader, Jacob van Krayenbosch, te vinden op de Doezastraat nr. 25.

Cronenburgersteeg, in 1444, later Boekhovensteeg (1457), Bachovensteeg* en Backovensteeg genaamd. De huidige Bakkersteeg tussen de Kaiserstraat en de Vliet

D

Daalderspoort, voormalige gang tussen Levendaal nr. 39 en nr. 43 (nummering van 1870), naar het zuiden.

Danielspoort, ook wel: Berkendaalstraatje* of 't slopje genaamd Berckendael; Levendaal 49 (oud), gang ter plaatse van de oostzijde van de huidige Oranjeboomstraat.

Dammes die Costersteeg, verdwenen zijsteegje van de Coddesteeg*.

Dienderspoort, ook wel: 's Gravensteinspoort* (1870) in de Houtstraat naast het Gravensteen.

Dirc van Banckensteeg, in 1581, later Claes Dobbesteeg*, Claes Douwensteeg of Lobbesteeg*, verdwenen steeg van de Haarlemmerstraat naar de van der Werfstraat, gelegen tussen de Lege Werfstraat en de Duizenddraadsteeg.

Doelenachtergracht, tegenwoordig: Doelengracht en 5e Binnenvestgracht, respectievelijk het resterende oostenlijke en westenlijke deel van de garcht. Zie ook bij Achtergracht*.

Dolhuisgracht, oorspronkelijk van de Mare naar de Turfmarkt, overwulfd in 1570, ook Weede Mare (1730) gevulde Dulhijsgracht of Stoute Mare genaamd. Na demping is het resterende deel de huidige Dolhuissteeg.

Donkere gang, verdwenen gang van de Haarlemmerstraat naar het noorden, ten westen van de Korte Paradijssteeg.

Donkere gracht, de 19e eeuwse naam, in de 17e eeuw de (Nieuwe) Volmolensteeg, het smalle noorderlijkste deel van de Volmolengracht thans Vollersgracht. Er was ook een overwulfde Donkere gracht die liep van de Houtstraat tot in het Rapenburg.

Doornikspoort, ook wel: Kolfbaan of Kolfbaanpoort, gang van de Zijdgracht naar het westen, sinds 1870 Zijdgracht 33, later: Korevaarstraat 45.

Driehoepelsteeg, andere benaming voor de Paterstraat.

Drievarkensteeg, ook: Speksteeg*, verdwenen steeg aan de noordzijde van de Langegracht, niet te verwarren met de Varkensteeg of (Korte) Schoolsteeg, of met de Varkensteeg of Vrouwensteeg, thans Nieuwebrugsteeg.

Duivelshoorn of Duivelshoornpoort, achter de Middelstegracht nabij de Nieuwe Rijn, thans afgesloten.

Dwarsboisestraat, ook Boisestraat* of Boysenstraat.

Dwarsherensteeg, thans Scheepmakersteeg.

Dwarskamp, ook wel Dwerskamp*, thans Kaardesteeg.

Dwarskorenbrugsteeg, thans Dwars Koornbrugsteeg, zie ook Clocksteeg*.

Dwarskruisstraat, thans Narmstraat.

Dwars-Michielstraat, vroeger en nu veelal Korte Lijsbethsteeg.

Dwars-Rapenburg, thans Galgewater, ook: Korte Vest*, Korte Oude Vest*, Oude Vest en Nedergelegde Vestwal* genaamd.

Dwars-Sint-Michielstraat, zie: Dwars-Michielstraat*.

Dwarssteeg (1), vroegere steeg van Arend Roelandsteeg naar Lange Pieterskerkkoorsteeg; ook wel genoemd Dwarssteech.

Dwarssteeg (2), vroegere steeg van Boomgaardsteeg naar het Steenschuur.

Dwerskamp, ook: Dwarskamp*, thans Kaardesteeg.

E

Eenhoornsteeg, in 1648, genoemd naar de daar gelegen brouwerij "De Eenhoorn", steeg van de Haarlemmerstraat naar de Stille Rijn, de huidige Goegerritsteeg.

Eerste Tweelingstraat, ook wel Specksteeg of Speksteeg*, van de Langegracht naar het noorden,ten oosten van de Korte Zandstraat*.

Elisabethpoort, verdwenen gang van de Nieuwebrugsteeg nr. 6 naar het oosten, bij het Levendaal.

Elisabethsteeg, thans Lange Lijsbethsteeg.

Emerentia Banninghofje, andere benaming voor het Klein Sionshofje in de Schoolsteeg, naar de stichteres Emerentia Banninghs.


Emaüshofje, andere benaming voor het Bethaniënhofje aan de Kaiserstraat nr. 43.

F

Falide Begijnhof, ook: Gefali(e)de Begijhof* oude benaming, thans Begijnhof aan het Rapenburg.

Fioolenpoort, ook wel Violenpoort*, verdwenen gang van de Molensteeg nr. 17 naar het Noorden.

Fockerspoort(je), verdwenen gang van de Langegracht naar het zuiden tussen Korte Mare en Volmolengracht.

Fockerstraat(je), Fokkestraat (1850) en Fokkestraatje (1871), tussen Langegracht en Oude Singel, niet te verwarren met de gelijknamige straat aan de Beestenmarkt; thans Fokkestraat.

Fockerstraatje, verdwenen zijstraat van de Beestenmarkt noordzijde, niet te verwarren met de gelijknamige straat tussen Oude Singel en Lammermarkt, thans Fokkestraat geheten.

G

Galgstraat, ook: Kleistraat, de huidige Morsstraat, de naam verwijst naar het galgenveld dat aan het toenmalige eind van de straat gelegen was. De huidige naam Morsstraat is ontleend aan het drassige gebied, moeras of morsch, tussen de Rijn en de noordelijker gelegen zandgronden (geesten).

Gang van Jan de Winter, ook: Winterswijck*, verdwenen gang van de Langegracht naar het zuiden ten oosten van de Voorste Zandstraat.

Gangsoord(e), benaming van de noordzijde van de Nieuwe Rijn van de Visbrug tot de Middelstegracht..

Gedamde ((gedemde, Gedempte) Binnenvestgracht, ook: (gedamde) Vestgracht, Gedemde Vestwal en Gedempte Gracht, thans Rembrandtstraat, zie ook Binnenvestgracht*.

Gedamde Vestgracht, zie: gedamde Binnenvestgracht*, thans Rembrandtstraat, zie ook Binnenvestgracht*..

Gedamde Vestwal, zie: gedamde Binnenvestgracht*, thans Rembrandtstraat, zie ook Binnenvestgracht*..

Gedempte Gracht, zie: gedamde Binnenvestgracht*, thans Rembrandtstraat, zie ook Binnenvestgracht*..

Geergracht, ook: Geere(n)gracht, de huidige Geregracht.

Geerstraat, ook: Geere(n)straat, de huidige Gerestraat.

Gefali(e)de Bagijnhof, ook Falide Begijnhof*, nu Begijnhof aan het Rapenburg.

Gekroonde Liefdepoort, Langebrug 97, gang tegenover de Wolsteeg.


Gerriodensteeg, ook: Goe Gerriodensteeg, steeg van de Haarlemmerstraat naar de Stille Rijn, de huidige Goegerritsteeg,; in 1648 Eenhoornsteeg*, genoemd naar de daar gelegen brouwerij "De Eenhoorn".

Glazenmakerspoort (1), verdwenen poort aan het Rapenburg nr. 3.

Glazenmakerspoort (2), verdwenen gang van de Uiterstegracht nr. 29 naar het oosten.

Gorstestraat, oudere benaming voor de Gortestraat.

Gouden Leeuwsteeg(je) (1850-1899), ook: Gouden Leeuwpoort* of Kakelaarsteeg* (1849) genaamd, thans afgesloten steeg tussen Breestraat nrs. 38 en 40 tot de Boommarkt tussen nrs. 12 en 13.

Gouden Leeuwpoort (1849), ook: Kakelaarsteeg* genaamd, later Gouden Leeuwsteeg(je)*, thans afgesloten steeg tussen Breestraat nrs. 38 en 40 tot de Boommarkt tussen nrs. 12 en 13.

Groenepoort (1), verdwenen gang van de Sliksteeg nr. 7 naar het westen.

Groenepoort (2), verdwenen gang van de Haarlemmerstraat tussen de nrs. 242 en 244 naar het noorden.

Groenepoort (3), verdwenen gang van de Uiterstegracht nr. 75 naar het oosten.

Groeneveststeeg, vroegere naam voor het deel van de Groenesteeg van de Vestestraat naar de Herengracht.

Groote Plantagie, thans: Plantsoen.

Guldemanspoort, ook: Bruggemanspoort* of Nieuwepoort*, gelegen aan de Lammermarkt nabij molen De Valk, onteigend voor de vergroting van de veemarkt bij Raaadsbesluit van 14 april 1904.

H

Haarlemstraat, ook: Marendorp*, thans Haarlemmerstraat.

Halvemaanspoort, verdwenen gang van de Uiterstegracht naar het westen, bezuiden de Oude Rijn.

Hanenpoort, verdwenen gang op de Aalmarkt tussen de nrs. 3 en 4.

't Harteslopje, verdwenen gang van de Uiterstegracht naar het westen, tussen Groenesteeg en Oude Rijn.

Heilige Geesthofje, ook Cornelis Spronghshof, nu op de Doezastraat 1a, vóór 1850 gevestigd op de Breestraat.

Heksteeg of Hekkenstraatje, in de 17e-eeuw, eerder Clocksteeg*, later Dwarskorenbrugsteeg*, de huidige Dwars Koornbrugsteeg.

Het Eiland, eerdere benaming van het Consciëntieplein.

Herensteeg, bij de Hooigracht, oude benaming voor de Sint Pancrassteeg, niet te verwarren met de Herensteeg op het Rapenburg.

Hoerensteeg, Hoerenpoort, of Laurens van Dalensteeg*, verdwenen steeg tussen de Paradijssteeg en de Bouwelouwensteeg, ongeveer ter plaatse van de huidige Marendorpse Dwarsstraat.

Hofje de Hoeksteen, Levendaal 109-111, ging in 1811 op in het huidige Bethlehemshofje.


Hof van Vijven, verdwenen poort aan de Koenesteeg nr. 24.

Hogelantse Thorensteeg, in 1470, later Kercksteeg* (1581), Hooglandse Kerktorensteeg* of Torensteeg* (1614) ook Luizenmarktsteeg* of Sint Pancraskloksteeg*. Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

Hooglandse Kerksteeg, of Paradijssteeg, thans Korte Paradijssteeg en Grevenstraat, niet te verwarren met de huidige Hooglandse Kerksteeg.

Hooglandse Kerktorensteeg, in 1614, ook Luizenmarktsteeg* of Sint PancrasKloksteeg*, Torensteeg*, eerder Hogelantse Thorensteeg* (1470), Kercksteeg* (1581). Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

Hooipoort, verdwenen gang van de Lange Bouwelouwensteeg naar het oosten, bezuiden de Oude Vest.

Hoornpoort, verdwenen gang van de Lange Paradijssteeg* naar het Oosten.

Huig Brouwensteeg andere naam voor de Jodenkerksteeg*, ook Stinksteeg* of Roossteeg* genoemd, straatje dat van het Levendaal, oostelijk van de synagoge, liep naar het Steenschuur. Verdwenen in de periode 1922-1924 bij de aanleg van de Korevaarstraat.

Huygenstraat(je), vroegere naam voor de huidige Huigstraat.

I

Ickersteegje, of Nickersteegje, in de 17e-eeuw, ook Oude Lombardsteeg* en Steegje zonder End* later Juffer Juttensteeg*, Vrouw Juttensteeg* of Lombardsteeg, de huidige Lombardsteeg bij de Haarlemmerstraat.

J

Jacobspoort, ook: Sliggerspoort*, verdwenen gang van de Barbarasteeg naar het oosten, in 1870 Barbarasteeg nr. 17.

Jan Baeckensteeg of Jan Kennewechsteeg, smalle steeg tussen de Haarlemmerstraat en de Rijn (Apothekersdijk), de huidige Kennewegsteeg.

Jan Bannensteeg, thans afgesloten steeg tussen de Haarlemmerstraat en de Stille Rijn, een watersteeg, vermoedelijk eerder ook wel Willem Bantsteech genoemd.

Jan Potagepoort, verdwenen gang van de Binnenvestgracht naar het zuiden ten westen van de Korte Scheistraat*.

Jan van der Woudegracht, gracht van het Noordeinde naar de Groenhazengracht, met schoon zand gedempt vóór 1465. Daarna echter niet bestraat, zodat nog heel lang de naam 't Sant* (Sand, Zand) in gebruik is gebleven voor deze 'straat', de huidige Oude Varkenmarkt.

Jan van Dortensteeg, thans de verbrede Mooi Japiksteeg.

Jodenkerksteeg of Stinksteeg, ook wel Huig Brouwensteeg* of Roossteeg* genoemd, straatje dat van het Levendaal, oostelijk van de synagoge, liep naar het Steenschuur. Verdwenen in de periode 1922-1924 bij de aanleg van de Korevaarstraat.


Jonaspoort, verdwenen gang van het Levendaal naar het zuiden ten oosten van de Garemarkt, sinds 1870 Levendaal 11, gesloopt, nu Garenmarktplein.

Joostenpoort, of Joost Hendrikshofje*, het Sint Annahofje, Zegerstraat 14, volksnamen naar de naam van de stichter van het hofje.

Joost Hendrikshofje, of Joostenpoort*, Sint Annahofje, Zegerstraat 14, volksnamen naar de naam van de stichter van het hofje.

Josefsteeg, steeg tussen de Haarlemmerstraat en de Cecilastraat, de huidige Sionssteeg.

Juffer Juttensteeg, ook wel Vrouw Juttensteeg* of Lombardsteeg, de huidige Lombardsteeg bij de Haarlemmerstraat.
In de 17e-eeuw ook: Oude Lombardsteeg*, Steegje zonder end* en Ickersteegje* of Nickersteegje.

K

Kaars(e)straat, oudere naam voor de Kaarsenmakerstraat.

Kakelsteeg of Kakelaarsteeg (1849), ook: Gouden Leeuwpoort* genaamd, later Gouden Leeuwsteeg(je)*, thans afgesloten steeg tussen Breestraat nrs. 38 en 40 tot de Boommarkt tussen nrs. 12 en 13.

Kalverstraat, verdwenen steegje achterlangs de molen De Oranjeboom van de Zijdgracht* naar de Geregracht.

Kampe(n)steeg of -straat, naast Kamperstraat* zijn dit oude namen voor de huidige Kampersteeg.

Kamperpoort, 1e en 2e, twee verdwenen gangen naar het zuiden, Kampersteeg nr. 3 resp. nr. 9.

Kamperstraat, naast Kampe(n)steeg* of -straat zijn dit oude namen voor de huidige Kampersteeg.

Karnemelksteeg, oudere naam Nauwe steeg*, van de Nieuwe Rijn naar de Nieuwstraat, thans Hartesteeg.

Katte(n)poort, verdwenen gang van de Clarensteeg naar het zuiden, later nr. 27.


Kercksteeg, in 1581, eerder Hogelantse Thorensteeg (1470), later Hooglandse Kerktorensteeg* of Torensteeg* (1614) ook Luizenmarktsteeg* of Sint Pancraskloksteeg*. Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

Kerkhof, algemene aanduiding voor het Pieterskerkhof of het verdwenen Pancras- of Hooglandse Kerkhof.

Kerkplein, ook Lootsplein, het plein naast de Loodskerk, thans Waardkerkplein.

Kerksteeg (1), in de 17e-eeuw 't Slopje*, thans de Kerksteeg tussen de Herengracht en de Vestestraat.

Kerksteeg (2), afkorting voor de Korte Pancras Kerksteeg*, thans Hooglandse Kerksteeg tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Rijn.

Kerksteeg (3), vroeger ook Pancras Kerkhof noordzijde*, thans de Moriaansteeg tussen de Hooigracht en de Middelweg.

Kerksteeg (4) of Kerkstraat, ten oosten gelegen deel van Kerksteeg (1) tussen Oranjegracht en Looierstraat, thans deel van de Oosterkerkstraat.

Keysersgang, verdwenen gang van de Langegracht naar het zuiden ten oosten van het Assendelftshofje.

Kijfhoek, verbastering van Kijfhoef, straat gelegen tussen Zijdgracht* en de Garenmarkt, de huidige (Korte) Hoefstraat. De oude naam is afgeleid van de benaming voor een schuin stuk grond, kijf is schuin en hoef komt van hof, een open terrein. Dat laatste in tegenstelling tot het huidige gebruik van het woord hof voor tuin, tuin betekende toen een omheind terrein.

Klarasteeg of Clarasteeg*, ook: Klaresteeg, de huidige Clarensteeg. Zie ook: Claessteeg*.

Kleine Beestenmarkt, 19e-eeuwse naam voor de Schagensteeg ten noorden van de Marendorpse Achtergracht* (thans Van der Werfstraat).

Kleistraat, ook: Galgstraat*, de huidige Morsstraat.

Klikstraat, verdwenen steeg tussen de Geregracht en de 4e Binnenvestgracht.

Kloksteeg, zie: Clocksteeg*, de huidige Dwars Koornbrugsteeg, niet te verwarren met de huidige Kloksteeg.

Klomppoort, verdwenen gang van de Janvossensteeg naar het westen, sinds 1870 nr. 57.

Klootpoort (1), verdwenen gang van de Janvossensteeg naar het westen, ten zuiden van de Oude Vest.

Klootpoort (2), of Vischpoort*, verdwenen gang aan de Koenesteeg, sinds 1870 nr. 14.

Knotterstraat, in 1807 bij de kruitramp verdwenen straat van het Steenschuur naar de Veldenstraat*, thans deel van het Van der Werfpark.

Koekebakspoort, ook: Van Eykspoort*, voormalige gang aan de Wielmakersteeg 11, tegenover de Spilsteeg.

Koepoortsgracht, de huidige Doezastraat, na demping eerst Gedempte Koepoortsgracht genoemd.

Kolfbaan of Kolfbaanpoort, ook: Doornikspoort*, gang van de Zijdgracht naar het westen, sinds 1870 Zijdgracht 33, later: Korevaarstraat 45.

Kolfmakersveststeeg, ook Kolfmakersteeg of Achterste Kolfmakersteeg*, lag in het verlengde van de Kolfmakersteeg, nu verdwenen.

Komkommershof of Komkommerpoort, verdwenen gang van de 5e Binnenvestgracht naar het oosten, ten noorden van de Zegersteeg, nu 5e Binnenvestgracht nr. 11.

Koerlammersteeg of -stege, in 1533, ook wel: Stincsteegh, Nauwesteech, Rijnsteeg (ca. 1830), Cors Lammensteeg, Kors Lammensteeg en Keurlammersteeg genoemd, de huidige Koorlammersteeg.

Koningspoort, verdwenen gang van de Lange Paradijssteeg* naar het oosten, vanaf 1870 nr. 20.

Koorsteeg, de huidige Hooglandse Kerkkoorsteeg.

Korte Coppelingsteeg, korte Koppenhinksteeg, verdwenen deel van de Koppenhinksteeg tussen Hooigracht en Middelweg, nu Kaasmarkt.

Korte Pancras Kerksteeg, in 1442 Ghijsbrecht Paedszensteghe, ook wel: Kerksteeg*, de huidige Hooglandse Kerksteeg tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Rijn.

Korte Scheistraat, het afgebroken deel van de Scheistraat tussen de Binnenvestgracht en de Langegracht.

Korte Vest en Korte Oude Vest, zie: Dwars-Rapenburg*, thans Galgewater.

Korte Veststraat, vroegere benaming van de Koestraat tussen de Oude vest en de Oude Rijn.

Korte Zandstraat, in de 19e-eeuw, eerder Achterste Zandstraat* genaamd, verdwenen steeg aan de noordzijde van de Langegracht, in het verlengde van de Lange of Voorste Zandstraat*.

Kort Steenschuur, oudere benaming van het Gangetje.

Kraaienvangersteeg, in 1601: Craeyenvangersteegh, de huidge Lege Werfsteeg.

L

Lange Kamp, ook genoemd Vrouwenkamp, de huidige Caeciliastraat. Zie ook: Vrouwe Camp*.

Lange of Langste Paradijssteeg, eerder Hooglandse Kerksteeg* of Paradijssteeg, steeg die liep van de Van der Werfstraat tot aan de Oude Vest. Ongeveer op de plaats van de huidige Grevenstraat.

Laurens van Dalensteeg, of Hoerensteeg*, verdwenen steeg tussen de Paradijssteeg en de Bouwelouwensteeg, ongeveer ter plaatse van de huidige Marendorpse Dwarsstraat.

Lobbesteeg, in 1581 Dirc van Banckensteeg*, later Claes Dobbesteeg* of Claes Douwensteeg, verdwenen steeg van de Haarlemmerstraat naar de van der Werfstraat, gelegen tussen de Lege Werfstraat en de Duizenddraadsteeg.

Lockhorststeeg, oudere benaming voor de Lokhorststraat.

Loenenpoort, ook: Loonenpoort, verdwenen gang van de Zijdgracht* naar het oosten, tegenover de Hoefstraat, tusssen de nrs. 36 en 38.

Lombardsteeg, of Varkensteeg, oudere benamingen voor de Korte Schoolsteeg. Niet te verwarren met de huidige Lombardsteeg bij de Haarlemmerstraat.

Looierstraat (Oude), de huidige Zijlstraat, niet te verwarren met de Ie en 2e Looierstraat, zie ook (Nieuwe) Looierstraat*.

Looierstraat (Nieuwe), de latere 1e Looierstraat (tussen de Zuidsingel en de Oosterkerkstraat) en de 2e Looierstraat (tussen de Oosterkerkstraat en de Groenesteeg), inmiddels verdwenen stegen in het meest oostelijke deel van deze wijk, niet te verwarren met de (Oude) Looierstraat*.

Luizenmarktsteeg, in 1470 Hogelantse Thorensteeg*, later Kercksteeg* (1581), Hooglandse Kerktorensteeg* of Torensteeg* (1614)* of Sint Pancraskloksteeg*. Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

M en verder

Marendorpse Achtergracht, ook Hooglandse Achtergracht genaamd, gracht die evenwijdig aan de Haarlemmerstraat liep van af de Mare tot aan de Oude Vest, iets oostelijker dan de Pelikaanstraat. Na demping is de naam gewijzigd in Van der Werfstraat, ter gedenking van onze roemrijke burgemeester die in deze omgeving is geboren.

Marendorp, de huidige Haarlemmerstraat, zie ook: Marendorp-Rijnzijde*, Oost-Marendorp-Landzijde*, Overmare-Landzijde* Overmare-Rijnzijde* en West-Maredorp-Landzijde*.

Marendorp-Rijnzijde, de huidige Haarlemmerstraat, de zuidzijde van de Mare tot de havan.

Meutjessteeg, in de 17e en 18e eeuw de Colfmaker- of Meutjessteeg, in later tijden definitief Kolfmakersteeg genoemd. Loopt van het Rapenburg naar de 5e Binnenvestgracht (toen: Achtergracht*).
Tekstfragment van een kaart uit 1783 van de percelen gelegen aan het deel van het Rapenburg tussen de Nonnensteeg en de Kolfmakersteeg.
De kaart is van een onbekende maker en heeft als beschrijving de volgende tekst: "Platte grondt de gedeelte huizinge, staande in 't blok tusschen de Nonnen- en Meutjessteegen langs het Rapenburg, onder 't bon Zuid Rapenburg".
Erfgoed Leiden en Omstreken, onder nr. PV 1153.2.

De jongste vermelding van Meutjessteeg is gevonden in het bevolkingsregister over de periode van 1890 tot 1924. In het Gemeente Archief van Leiden, nr. 0516 inv. nr. 1314 folio 3679 wordt als het oude adres in 1903 de Meutjessteeg 10 genoemd. Onduidelijk is of dat dezelfde steeg betreft.

Moer Annasteeg, ook Sint Annapoort (1585) en Moei Annasteeg (1601) genoemd. Steeg in het verlengde van de niet meer bestaande de Sint Jozefsteeg*, tussen de Caeciliastraat en de Oude Vest.

Nedergelegde Vestwal, zie: Dwars-Rapenburg*,thans Galgewater.

Niclaessteeg of Sint Niclaessteeg, zie Claessteeg*.

Nieuwe Oosterlingplaats, voor de kruitramp van 1807 van de Hoefstraat tot de Raamsteeg, thans deel van de huidige Garenmarkt.

Nauwe steeg, oudere naam voor de Karnemelksteeg*, van de Nieuwe Rijn naar de Nieuwstraat, thans Hartesteeg.

Nieuwepoort, ook: Bruggemanspoort* of Guldemanspoort*, gelegen aan de Lammermarkt nabij molen De Valk, onteigend voor de vergroting van de veemarkt bij Raaadsbesluit van 14 april 1904.

Oetgodsstege of oitgodsstege, later Borresteeg* (Bornsteeg) of Cabbeljauwsteeg*, de huidige Kabeljouwsteeg tussen de Breestraat en de Boommarkt.

Oosterlingplaats, voor de kruitramp van 1807 van de Raamsteeg tot het Levendaal, thans deel van de huidige Garenmarkt.

Oost-Marendorp-Landzijde, deel van Marendorp*, de huidige Haarlemmerstraat, de noordzijde van de Mare tot de Schagensteeg.

Oost Voldersteeg, ook: Oost Vollersteeg, later Oost Volmolensteeg, bestaat niet meer, was gelegen aan de Langegracht tegenover de huidige Volmolengracht. Is gesloopt ten behoeve van de toenmalige uitbreiding van het terrein van de energiecentrale. Tegenwoordig bevindt zich hier het Stadsbouwhuis en een stadspark.

Oude Lombardsteeg, in de 17e-eeuw, ook Ickersteegje* of Nickersteegje en Steegje zonder end*, later Juffer Juttensteeg*, Vrouw Juttensteeg* of Lombardsteeg, de huidige Lombardsteeg bij de Haarlemmerstraat.
Oude Vest, thans Galgewater, zie ook: Dwars-Rapenburg*, niet te verwarren met de huidige Oude Vest, welke die benaming kreeg na de stadsuitleg van 1611.

Overmare-Landzijde, deel van Marendorp*, de huidige Haarlemmerstraat, de noordzijde van de Blauwepoort tot de Mare.

Overmare-Rijnzijde, deel van Marendorp*, de huidige Haarlemmerstraat, de zuidzijde van de Blauwepoort tot de Mare.

Pancras Kerkhof noordzijde, ook Kerksteeg (3)*, thans de Moriaansteeg tussen de Hooigracht en de Middelweg.

Pieterskloksteeg of Pieterstorensteeg, ook Toornsteeg*, thans de Kloksteeg tussen het Rapenburg en de Nieuwsteeg.

Plaats van de Commanderij, vanaf de 19e eeuw Commanderijpoort, zijstraatje van de Herensteeg tegenover de Salomonsteeg.

Plaats voor/van 's Gravensteen, vroegere naam voor het Gerecht.

Poort van Goes, in het bon Hogewoerd, verder nog niets bekend.

Roossteeg, zie ook Stinksteeg*. Er zijn waarschijnlijk meer stegen in Leiden die deze naam ooit gedragen hebben. net als in Rozengracht is het een cynische benaming voor hetgeen vooral niet naar rozen ruikt.

Sacksteeg, ook: Willem Daniëlsz. Kloostersteeg*, verdwenen zijsteegje van de Vliet ten noorden van de Molensteeg.

's Gravensteinspoort, im 1870, later Dienderspoort*, in de Houtstraat naast het Gravensteen.

Sint Aagtenlaan, vóór de stadsuitleg van 1611 (het land van belofte}, op dezelfde plaats bevindt zich nu de Sint Aagtenstraat.

Sint Jacobsgracht, gracht van de Zoeterwoudse singel naar het Steenschuur, het gedeelte tussen de Raamsteeg en het Steenschuur is in 1807 verdwenen als gevolg van de buskruitramp. Het inmiddels gedempte deel tussen Raamsteeg en Hoefstraat heet nog steeds zo.

Sint Jozefsteeg, steeg van de Haarlemmerstraat naar de Ceaciliastraat, de huidige Sionssteeg.

Sint Pancraskloksteeg, in 1470 Hogelantse Thorensteeg*, later Kercksteeg* (1581), Hooglandse Kerktorensteeg* of Torensteeg* (1614)* of Luizemakersteeg*. Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

Sint Pieters Achtergracht, de huidige Doelengracht en de 5e Binnenvestgracht, zie ook: Achtergracht*.

Sliggerspoort, ook: Jacobspoort*, verdwenen gang van de Barbarasteeg naar het oosten, in 1870 Barbarasteeg nr. 17.

't Slopje, in de 17e-eeuw, zie ook Kerksteeg (1)*, thans de Kerksteeg tussen de Herengracht en de Vestestraat.

Slopsteeg, in het Grachtenboek van 1580, in de volkstelling van 1581 Stijnsteeg*, na 1606 de huidige Arend Roelandsteeg aan de Langebrug.

Spanjaardspoort, ook wel Burgpoort*, gang van de Hooglandsekerkgracht tot achter het Heerenlogement

Speksteeg of Drievarkensteeg*, verdwenen steeg aan de noordzijde van de Langegracht, niet te verwarren met de Varkensteeg of (Korte) Schoolsteeg, of met de Varkensteeg of Vrouwensteeg, thans Nieuwebrugsteeg.

Steegje zonder end, in de 17e-eeuw, ook Ickersteegje* of Nickersteegje en Oude Lombardsteeg*, later Juffer Juttensteeg*, Vrouw Juttensteeg* of Lombardsteeg, de huidige Lombardsteeg bij de Haarlemmerstraat.
Stijnsteeg, in de volkstelling van 1581, in 1580 nog Slopsteeg* genoemd, na 1606 de huidige Arend Roelandsteeg aan de Langebrug.

Stinksteeg, zie ook Jodenkerksteeg* en Koerlammersteeg*. Er zijn meer stegen in Leiden die deze naam ooit gedragen hebben. Een naam die niets aan de verbeelding overlaat.

Suzanna Klinkertstraat, zie Blansjaar- of Bethlehempoort*.

Swijnhoornsteeg, later Zwijnhoornsteeg. Een, waarschijnlijk doodlopende, steeg aan de Groenhazengracht. Gelegen tussen de Rembrandtstraat en de Oude Varkenmarkt. De steeg bestaat in 2012 nog wel, maar draagt geen naam meer. De oorspronkelijke bebouwing heeft in de jaren negentig van de 20e eeuw definitief plaats gemaakt voor een hernieuwbouwproject in dit gebied.

't Sant, ook Sand en Zand, de voormalige (vóór 1465) Jan van der Woudegracht*, de huidige Oude Varkenmarkt, gelegen tussen het Noordeinde en de Groenhazengracht. De naam zegt iets over het plaveisel in de oude tijd. De nieuwe naam is ontstaan uit de varkensmarkt die op deze plaats werd gehouden.

Toornsteeg, ook Pieterskloksteeg of Pieterstorensteeg*, thans de Kloksteeg tussen het Rapenburg en de Nieuwsteeg.

Torensteeg, in 1614, ook Hooglandse Kerktorensteeg*, Luizenmarktsteeg* of Sint PancrasKloksteeg*, eerder Hogelantse Thorensteeg* (1470), Kercksteeg* (1581). Sinds 1850 de huidige Beschuitsteeg.

Van Eykspoort, zie: Koekebakspoort*, voormalige gang aan de Wielmakersteeg 11, tegenover de Spilsteeg.

Varkensteeg, of Lombardsteeg*, oudere benamingen voor de Korte Schoolsteeg.

Veldenstraat, in 1807 bij de kruitramp verdwenen straat van de Douzastraat naar de Oosterlingplaats*, thans deel van het Van der Werfpark.

Verwerspoort, later Bregtenpoort* geheten, smalle steeg op de zuidzijde van het Levendaal nr. 31, niet te verwarren met de Brechtenpoort*.

Vest(e)steeg, in de 17e-eeuw Bastiaan de Roysteeg*, de huidige Hazewindsteeg.

Violenpoort, zie Fioolenpoort*, verdwenen gang van de Molensteeg nr. 17 naar het Noorden.

Vischpoort, of Klootpoort (2)*, verdwenen gang aan de Koenesteeg, sinds 1870 nr. 14.

Vleersteeg, ook: Vlere- Vleere(n)steeg, van de de Hooigracht tussen de nrs. 89-91 naar de Middelstegracht tussen de nrs. 48-50. In 1867 werd de steeg afgesloten en het einde volgde met de sloop van de fabrieksgebouwen van de firma Tieleman en Dros in de jaren '60.

Vogelsteeg, ook Werksteegje genoemd. gelegen aan de noordzijde van de Langegracht en lopend naar de Binnenvestgracht, ongeveer ter hoogte van en tegenover de Voorste Zandstraat. Verdwenen bij de aanleg van de elektriciteitcentrale.

Voorste Zandstraat, de huidige Zandstraat tussen de Oude Vest en de Langegracht.

Vrouwe Camp, ook: Vrouwe(n)camp, Vrouwekamp en Vrouwenkamp, de bebouwing van na 1574 met woningen op het terrein van het voormalige Sint Michielsklooster en het Sint Ursulaklooster. Beide gelegen in het gebied tussen de Haarlemmerstraat en de Oude Vest en de Mare en de Turfmarkt. De Vrouwecamp of Lange Kamp* is nu de Caeciliastraat. Het deel ten westen van de Sint Ursulasteeg heette vroeger ook wel Nieuwe Vrouwe(n)kamp

Vrouw Juttensteeg, ook wel Juffer Juttensteeg* of Lombardsteeg, de huidige Lombardsteeg.

Wagnerlaan, laan tussen de Churchilllaan en de Schubertlaan, in 1964 omgedoopt tot Kennedylaan.

Waardkerksteeg, steeg gelegen tussen de Herengracht en de Langestraat, nu Oosterkerksteeg. De steeg is genoemd naar een niet meer bestaand kerkgebouw, een kerk die door de gemeente Waardkerk, maar door het kerkbestuur Oosterkerk werd genoemd.

Westdwarsgracht, ook genoemd IJzeren Gracht*, liep van de Oude Vest naar de Binnenvestgracht, na demping wordt de naam veranderd in Nieuwe Beestenmarkt.

West-Marendorp-Landzijde, deel van Marendorp*, de huidige Haarlemmerstraat, de noordzijde van de Schagensteeg tot de Haven.

Willem Aelbrechtssteeg of -stege, verdwenen zijsteegje van de Coddesteeg*.

Willem Daniëlsz. Kloostersteeg, ook: Sacksteeg*, verdwenen zijsteegje van de Vliet ten noorden van de Molensteeg.

Willem Frederikspoort, verdwenen 19e eeuwse gang in de hoek van de Kampersteeg.

Wintersteeg, in het verleden afwisselend ook Windsteeg of Kerksteeg genoemd, de huidige naam is Windsteeg, de enige straat in Leiden zonder officieel naambordje, gelegen tussen de Hooglandsche Kerkgracht en de Nieuwstraat.

Winterswijck, ook: Gang van Jan de Winter*, verdwenen gang van de Langegracht naar het zuiden ten oosten van de Voorste Zandstraat.

IJzeren Gracht, ook: Westdwarsgracht*, liep van de Oude Vest naar de Binnenvestgracht, na demping wordt de naam veranderd in Nieuwe Beestenmarkt.

Zijdgracht, gracht die liep van de Zoeterwoudse Singel naar het Levendaal. Gedempt in 1886. De nieuwe naam Gedempte Zijdgracht werd later veranderd in Korevaarstraat. In de jaren 1922-1924 werd de Korevaarstraat doorgetrokken tot aan het Rapenburg. Hiervoor moest een huizenblok verdwijnen gelegen tussen de Jodenkerksteeg*, ook wel Stinksteeg genaamd en de Barbarasteeg. De naam verwijst naar de toen al overleden wethouder Korevaar die zich onder andere sterk heeft gemaakt voor de sloop van het nog grotendeels middeleeuwse Leiden in het gebied tussen de huidige Korevaarstraat en de Geregracht.